Types Of Online Fraud: ప్రొద్దున్న లేచింది మొదలుకుని, పడుకునే వరకు మొబైల్ లేనిదే గడవదు చాలా మందికి. మొబైల్ వినియోగం పెరిగాక పనులు సులభం అయ్యాయి అని చెప్పడానికి సంతోషపడాలో, అదే మొబైల్ వల్ల అనేక నష్టాలు కూడా చవి చూసేవారు ఉన్నారు అని చెప్పడానికి బాధపడాలో అర్ధం కావడం లేదు. ఎందుకంటే ప్రస్తుతం మనం జీవిస్తున్నది డిజిటల్ జీవితం అని చెప్పొచ్చు, ప్రపంచం డిజిటల్ వైపు పరుగులు పెడుతుండగా, మన జీవితాలు సులభతరం అవుతున్నాయి. మనలో చాలామంది స్మార్ట్‌గా ఆలోచిస్తున్నామనుకుంటారు కానీ, సైబర్ నేరగాళ్ల గాలానికి చిక్కుతారు. స్కామర్ల పద్ధతులు నిత్యం అభివృద్ధి చెందుతుండటంతో, మన అకౌంట్లు ఖాళీ చేసుకోవడం వంటి సమస్యలు ఎదురవుతాయి.
నేటి డిజిటల్ యుగంలో మనం అనేక సౌకర్యాలను ఆస్వాదిస్తున్నప్పటికీ, స్కామర్లు వాటిని దుర్వినియోగం చేస్తూ మోసాలు చేస్తుండటం ఆందోళన కలిగించే విషయంగా మారింది. ఫోన్ కాల్స్, మెసేజ్‌లు, ఇమెయిల్స్, సోషల్ మీడియా వంటి వేదికలన్నీ స్కామర్ల ఆయుధాలుగా మారుతున్నాయి. అయితే, ఈ సౌకర్యాలను స్కామర్లు తమ దురుద్దేశాల కోసం ఉపయోగిస్తున్నారు. ఒక చిన్న తప్పు పెద్ద నష్టాలకు దారితీస్తుంది. ఓటీపీ వివరాలు పంచుకోవడం లేదా అనుమానాస్పద లింకులను క్లిక్ చేయడం వంటి నిర్లక్ష్యాలు గణనీయమైన ఆర్థిక నష్టాలకు కారణమవుతాయి. అందువల్ల, అప్రమత్తత అవసరం మరియు మన డిజిటల్ భద్రతకు సంబంధించిన జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం చాలా కీలకం.
స్కామ్‌లు ఎలా జరుగుతాయి?
రాత్రికి రాత్రి కోట్లలో డబ్బు దోచేసే స్కాములు కొన్ని సెకన్ల వ్యవధిలోనే అమలు చేస్తారు ఆర్ధిక నేరగాళ్లు. ఫిషింగ్ లింకులు పంపడం, ఫేక్ వెబ్‌సైట్లను సృష్టించడం, సోషల్ మీడియా అకౌంట్లను హ్యాక్ చేయడం… ఇవి మోసగాళ్ల సాధారణ పద్ధతులు. ఇమెయిల్ ద్వారా వచ్చిన అవార్డు నోటిఫికేషన్, మీకు తెలియని వ్యక్తి పంపిన ఖరీదైన బహుమతులు పొందే అవకాశం… ఇవన్నీ మోసం చేయడానికి స్కామర్ల వినియోగించే పద్ధతులు. ఒకసారి మీ బ్యాంకు వివరాలు లేదా పాస్‌వర్డ్‌లు వారి చేతికి వెళ్తే, వాటిని తిరిగి పొందడం చాలా కష్టం.
ఫిషింగ్ (Phishing):
- ఇమెయిల్, మెసేజ్, లేదా ఫోన్ కాల్స్ ద్వారా ఫిషింగ్ స్కాములు ఎక్కువగా జరుగుతాయి.
- బ్యాంకు పేరుతో ఫేక్ లింకులు పంపించి, యూజర్ క్రెడెన్షియల్స్ ఎత్తుకుంటారు.
- మీరు లాటరీ గెలిచారు! అని చెబుతూ డబ్బు అడుగుతారు.
సాఫ్ట్వేర్ (Malware):
- ఫ్రీగా డౌన్లోడ్ చేసే ఫైల్స్ లేదా లింకులు ద్వారా వైరస్ ఇన్‌స్టాల్ చేసి, వ్యక్తిగత సమాచారం దొంగిలిస్తారు.
పాన్ కార్డ్ లేదా ఆధార్ కార్డ్ మోసాలు:
- వ్యక్తిగత డాక్యుమెంట్లను వాడుకుని ఫేక్ అకౌంట్లు క్రియేట్ చేస్తారు.
ఇన్వెస్ట్‌మెంట్ స్కాములు:
- అధిక లాభాలు వస్తాయని చెప్పి డబ్బును పెట్టుబడి చేయిస్తారు. తర్వాత ఆ డబ్బుతో స్కామర్లు పరారవుతారు.
సోషల్ మీడియా స్కాములు:
- ఫేక్ ప్రొఫైల్స్ ద్వారా స్నేహాలు చేసి డబ్బు కోసం ట్రాప్ చేస్తారు.
- మీకు నచ్చే విషయాలను తెలుసుకుని, ఫ్రెండ్ రిక్వెస్టులు పంపి మోసం చేస్తారు.
ఇలాంటివి జరగకుండా ఉండేందుకు తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలు
1. మెసేజ్‌లు, లింకుల పట్ల అప్రమత్తంగా ఉండండి:
మీకు బ్యాంకు లేదా ఏదైనా సంస్థ నుంచి వచ్చినట్లు అనిపించే మెసేజ్‌లు లేదా లింకులు రావచ్చు, కానీ మీరు వాటిపై క్లిక్ చేయడం చాలా ప్రమాదకరమైనది. ఈ విధమైన మెసేజ్‌లు లేదా లింకులు ఫిషింగ్ యాత్రలకు సంబంధించినవి కావచ్చు, మరియు అవి మీ వ్యక్తిగత సమాచారం, బ్యాంకు ఖాతా వివరాలు, లేదా ఇతర ముఖ్యమైన సమాచారం కొరకు మోసం చేయవచ్చు. అందువల్ల, మీరు ఏ మెసేజ్ లేదా లింక్ పై కూడా క్లిక్ చేయకూడదు. మీరు ఎప్పుడైనా మీ బ్యాంకు లేదా ఇతర సంస్థలతో సంబంధం పెట్టుకోవాలనుకుంటే, మీరు వారి అధికారిక వెబ్‌సైట్‌ను మాత్రమే సందర్శించాలి. అక్కడ నుండి నేరుగా మీ ఖాతా సమాచారాన్ని చూడండి, లాగిన్ చేయండి లేదా ఏదైనా ముఖ్యమైన కార్యకలాపం చేయండి. ఎప్పటికీ, అనుమానాస్పద మెసేజ్‌లను పరిగణలోకి తీసుకోకండి మరియు అవి నిజమైనవి లేదా ధోకాటీనా అనే విషయంలో అప్రమత్తంగా ఉండండి.
2. ఫేక్ ఆఫర్లను నమ్మొద్దు:
ఫేక్ ఆఫర్లను నమ్మొద్దు: మీరు ఒక్కసారిగా భారీ మొత్తం గెలిచినట్లు ఆఫర్లు చేస్తే, వాటి వెనక ఫ్రాడ్ ఉండే అవకాశం చాలా ఎక్కువ. ఉదాహరణగా, ‘మీరు రూ. 1 కోటి గెలిచారు, కానీ ముందుగా రూ. 10,000 పంపండి!’ వంటి ఆఫర్లు అసత్యమైనవి. ఈ రకమైన ఆఫర్లను వెంటనే నిరాకరించండి, ఎందుకంటే ఇవి చాలా సార్లు మోసం చేసే ప్రయత్నాలు. మీకు ఇలాంటి ఏ ఆఫర్లైనా వస్తే, వాటిని పూర్తిగా దూరంగా ఉంచి, ఎప్పుడూ సంపూర్ణంగా నిర్ధారించుకున్న, నమ్మకమైన మూలాల నుండి మాత్రమే ఆఫర్లను ఉంచండి.
3. సోషల్ మీడియా ప్రొఫైల్స్‌ను పరిశీలించండి:
సోషల్ మీడియా ప్రొఫైల్స్‌ను పరిశీలించడమంటే చాలా జాగ్రత్తగా ఉండటం. ఒక ప్రొఫైల్ నిజమైనదా లేక బోగస్ ప్రొఫైల్ అనేది గమనించేందుకు, వారి ఫోటోలు, ఫ్రెండ్స్ లిస్టు మరియు పోస్ట్‌లను బాగా పరిశీలించండి. ఈ ప్రొఫైల్‌లో ఏమైనా అనుమానాస్పదమైన విషయాలు కనిపిస్తే, ఆ ప్రొఫైల్ పైన మీరు విశ్వసించకూడదు. మరిన్ని జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం ఎంతో ముఖ్యమైనది. మీ వ్యక్తిగత సమాచారం ఎవరికీ కూడా అనవసరంగా షేర్ చేయవద్దు, అందుకే మీ ప్రొఫైల్‌లోని ఫోటోలను, వ్యక్తిగత వివరాలను పబ్లిక్‌గా ఉండకుండా లాక్ చేయడం ఉత్తమం. ఈ ప్రాక్టీసులు మీ ఆన్లైన్ ప్రైవసీని కాపాడుకుంటాయి మరియు ఎలాంటి అనవసరమైన ప్రమాదాలను నివారించడంలో సహాయపడతాయి.
4. సైబర్ సెక్యూరిటీ టూల్స్ ఉపయోగించండి:
మీ కంప్యూటర్ లేదా ఫోన్‌లో యాంటీవైరస్ సాఫ్ట్వేర్ ఇన్‌స్టాల్ చేయడం చాలా ముఖ్యం. ఇది మీరు ఇంటర్నెట్‌లో బ్రౌజింగ్ చేసే సమయంలో లేదా అనేక యాప్‌లు, ఫైళ్లను డౌన్లోడ్ చేసే సమయంలో సంక్రమించగల వైరస్‌లను గుర్తించి, నివారించడంలో సహాయం చేస్తుంది.
అలాగే, ర్యాన్సమ్‌వేర్ ముప్పు నుంచి మీ కంప్యూటర్‌ను కాపాడేందుకు ఫైర్‌వాల్ వాడటం అత్యంత అవసరం. ఫైర్‌వాల్ అనేది మీ డివైస్‌కు వచ్చే అనధికారిక సాక్స్ లేదా హ్యాకింగ్ ప్రయత్నాలను అడ్డుకోడానికి పనిచేస్తుంది. ఈ టూల్స్ మీ డేటా మరియు వ్యక్తిగత సమాచారాన్ని సురక్షితంగా ఉంచడంలో సహాయం చేస్తాయి.”
5. మీ బిజినెస్ అకౌంట్లకు మంచి పాస్వర్డ్స్ వాడండి:
మీ బిజినెస్ అకౌంట్లను సురక్షితంగా ఉంచుకోవడం ఎంతో ముఖ్యం. అందుకోసం, మీ అకౌంట్లకు బలమైన మరియు ప్రత్యేకమైన పాస్వర్డ్స్ ఉపయోగించడం తప్పనిసరి. సాధారణంగా ఉపయోగించే పాస్వర్డ్స్ నుండి మూడో పార్శీ నుండి వచ్చే అత్యవసర రిస్కులు తగ్గించడానికి మీరు పాస్వర్డ్ రీసెట్ లింకులను ఎవరితోనూ పంచుకోకూడదు. ఈ లింకులు ఇతరుల చేతుల్లో పడితే, మీ అకౌంట్ సురక్షితంగా ఉండదు. అందువల్ల, ఈ రిస్కును తగ్గించడానికి, 2-ఫ్యాక్టర్ ఆథెంటికేషన్ (2FA) అమలు చేయడం ఉత్తమం. ఈ ఆప్షన్ మీ అకౌంట్‌లోకి అనధికారికంగా ప్రవేశించడానికి ఉన్న అవకాశాలను గణనీయంగా తగ్గిస్తుంది.
స్టాక్ మార్కెట్ స్కామ్‌లు:
స్టాక్ మార్కెట్ అనేది పెట్టుబడిదారులకు ఆదాయ మార్గమవుతుందని అందరికీ తెలుసు. కానీ, అదే సమయంలో, కొన్ని మోసగాళ్లు అమాయక పెట్టుబడిదారుల డబ్బును దోచుకోవడానికి ఈ మార్కెట్‌ను వేదికగా చేసుకుంటారు. ఇప్పుడు వాటి గురించి కొంచెం వివరంగా చర్చిద్దాం.
1. పాంసీ స్కీములు (Ponzi Schemes):
పాంసీ స్కీములు ఒక రకమైన మోసం విధానం, ఇందులో స్కామర్లు పెట్టుబడిదారులను అధిక లాభాలు ఇచ్చే వాగ్దానాలతో ఆకర్షిస్తారు. మొదట, కొంత లాభం చూపించి వాళ్ల నమ్మకాన్ని సంపాదించుకుంటారు. అయితే, ఈ లాభాలు వాస్తవికంగా కొత్త పెట్టుబడుల నుండి వస్తాయి. ఇది కొనసాగుతున్నప్పుడు, మరిన్ని పెట్టుబడులు చేరుతుంటే, స్కామర్లు పాత పెట్టుబడిదారులకు లాభాలు చెల్లిస్తారు. కానీ, కొంతకాలం తర్వాత ఈ స్కీములు విఫలమవుతాయి, ఎందుకంటే పెట్టుబడుల సరఫరా తగ్గిపోతుంది. ఫలితంగా, పెట్టుబడిదారులు చేసిన మొత్తం పెట్టుబడిలు పోయి, వారు భారీ ఆర్థిక నష్టాలను ఎదుర్కొంటారు. అలాంటి స్కీములను గుర్తించి దూరంగా ఉండటం చాలా ముఖ్యం.
2. ఇన్సైడర్ ట్రేడింగ్ (Insider Trading):
ఇన్సైడర్ ట్రేడింగ్ అనేది స్టాక్ మార్కెట్‌లో ఒక ప్రమాదకరమైన మోసపద్ధతి. ఇందులో, ఒక కంపెనీలో పని చేస్తున్న ఉద్యోగులు లేదా ఆ సంస్థకు సంబంధించిన ముఖ్యమైన వ్యక్తులు, ఆ కంపెనీకి సంబంధించిన కీలక సమాచారం ముందుగా తెలుసుకుని, ఆ సమాచారాన్ని తమ ప్రయోజనాల కోసం ఉపయోగిస్తారు. ఈ సమాచారం పబ్లిక్‌కు తెలియకముందే, ఈ వ్యక్తులు ఆ కంపెనీకి సంబంధించిన స్టాక్స్ కొనడం లేదా అమ్మడం ద్వారా లాభం పొందేందుకు ప్రయత్నిస్తారు. ఇది సాధారణ పెట్టుబడిదారులకు అన్యాయం చేస్తుంది, ఎందుకంటే వారిని అవగాహన లేకుండా మార్కెట్‌లో లాభాలు పోగొట్టిపోతారు. ఇలాంటి వ్యవహారాలు స్టాక్ మార్కెట్‌ను అన్యాయంగా మార్చేస్తాయి, అందుకే ఇన్సైడర్ ట్రేడింగ్‌కు ఉన్న చట్టాలు చాలా కఠినంగా ఉంటాయి.
3. ఫేక్ అనలిస్ట్ రిపోర్ట్స్:
కొన్ని నకిలీ అనలిస్ట్ రిపోర్ట్స్ కొన్ని స్టాక్స్‌కి హైప్ పెంచి పెట్టుబడిదారులను మోసం చేస్తాయి. ఇవి కొన్నిసార్లు తప్పు సమాచారం ఇచ్చి, పెట్టుబడులపై నష్టాలు తెచ్చే అవకాశాలు ఉంటాయి. ఈ రిపోర్ట్స్, స్టాక్స్ లేదా మార్కెట్ సెక్టర్లు గురించి బోలెడు ప్రకటనలు చేస్తూ, వాటిని అధికంగా ప్రోత్సహిస్తాయి. అయితే, వాటిలోని సమాచారం నిజమై ఉండకపోవచ్చు. కాబట్టి, ఈ రకమైన ఫేక్ రిపోర్ట్స్ నుంచి జాగ్రత్తగా ఉండటం చాలా ముఖ్యం.
ఎలా ముందుగానే గుర్తించాలి?
- ఆ రిపోర్ట్‌ను అందించిన వనరు నమ్మదగినదా?
- స్టాక్ ప్రైస్‌లో అకస్మాత్తుగా వచ్చిన మార్పులను పరిశీలించండి.
స్టాక్ మార్కెట్ స్కామ్‌లను ఎలా నివారించాలి?
- కంపెనీ వివరాలు పరిశీలించండి:
పెట్టుబడి చేసేముందు, కంపెనీ ఫైనాన్షియల్ రిపోర్ట్స్, పాస్ ట్రాక్ రికార్డు తెలుసుకోండి. - అధికారిక అనలిస్ట్‌ల రిపోర్ట్స్‌ను మాత్రమే నమ్మండి:
అక్రిడిటెడ్ సంస్థల నుండి వచ్చిన రిపోర్ట్స్‌ను మాత్రమే ఆధారంగా తీసుకోండి. - లాభాలపై అధిక ఆశలు పెట్టుకోకండి:
“మీరు నెలకు 50% రిటర్న్స్ పొందవచ్చు!” అనే ప్రకటనలు నమ్మకండి. - ప్రమాణిత బ్రోకరేజ్ కంపెనీలను మాత్రమే ఉపయోగించండి:
రిజిస్ట్రేషన్లు కలిగిన బ్రోకరేజ్ కంపెనీల ద్వారా మాత్రమే ట్రేడింగ్ చేయండి.
ఇలాంటి స్కామ్‌లు ఎందుకు విజయం సాధిస్తాయి?
ఇలాంటి స్కాములు ఎందుకు విజయం సాధిస్తాయి అంటే, వీటికి కారణాలు చాలానే ఉన్నాయి. స్కామర్లు అనేక మందికి ఒకే మెసేజ్‌లు పంపుతారు. వారి లక్ష్యం ఒక్కొక్కరిని బలంగా ఆకర్షించడం. వంద మందిలో కనీసం ఒకరు వెర్రిగా నమ్ముతారు. ఈ స్కామర్లు ఎన్నో విభిన్న రకాల కథలు చెప్పి, నమ్మశక్యం కానీ ఆఫర్లతో వారి మోసాలను కనబరుస్తారు. ఈ సమయంలో, మానసికంగా బలహీనమైన లేదా నిజాయితీగా నమ్మే వారిని ఎంచుకుని, వారు మాటలు నమ్మి గమనించకుండా స్కామ్ బాధితులవుతారు. కాబట్టి, మీలాంటి తెలివైన, జాగ్రత్తగల వ్యక్తులు కూడా కొన్ని సార్లు స్కామర్ల ట్రాప్‌లో పడి, అమాయకంగా మోసపోతారు.
స్మార్ట్‌గా ఉండండి, సురక్షితంగా ఉండండి!
మీ డబ్బు, మీ వ్యక్తిగత సమాచారం చాలా విలువైనవి. అవి మీ భవిష్యత్తు, మీ ఆనందం, మీ నమ్మకానికి చాలా కీలకమైనవి. వాటిని కాపాడుకోవడం మీ బాధ్యత. కేవలం మీరు మాత్రమే కాదు, మీ కుటుంబం, స్నేహితులు కూడా ఈ సమాచారం ఉపయోగించుకొని, జాగ్రత్తలు తీసుకోవచ్చు. మీరు ఈ కథనాన్ని వారి తో పంచుకుంటే, వారు కూడా తన జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం ప్రారంభిస్తారు. భద్రత గురించి మనం అందరం కాస్త జాగ్రత్తగా ఉండాలి. మనం విలువైనవాటిని సురక్షితంగా ఉంచడంలో సహకరించాలి.
గమనిక: ఇంటర్నెట్ ఉపయోగంలో స్మార్ట్‌గా ఉండండి. స్కామర్లు ఎప్పుడు, ఎలా మీపై దాడి చేస్తారో తెలియదు. మీ తెలివి, జాగ్రత్తే మీ రక్షణ!
