Types Of Online Fraud: ప్రొద్దున్న లేచింది మొదలుకుని, పడుకునే వరకు మొబైల్ లేనిదే గడవదు చాలా మందికి. మొబైల్ వినియోగం పెరిగాక పనులు సులభం అయ్యాయి అని చెప్పడానికి సంతోషపడాలో, అదే మొబైల్ వల్ల అనేక నష్టాలు కూడా చవి చూసేవారు ఉన్నారు అని చెప్పడానికి బాధపడాలో అర్ధం కావడం లేదు. ఎందుకంటే ప్రస్తుతం మనం జీవిస్తున్నది డిజిటల్ జీవితం అని చెప్పొచ్చు, ప్రపంచం డిజిటల్ వైపు పరుగులు పెడుతుండగా, మన జీవితాలు సులభతరం అవుతున్నాయి. మనలో చాలామంది స్మార్ట్‌గా ఆలోచిస్తున్నామనుకుంటారు కానీ, సైబర్ నేరగాళ్ల గాలానికి చిక్కుతారు. స్కామర్ల పద్ధతులు నిత్యం అభివృద్ధి చెందుతుండటంతో, మన అకౌంట్లు ఖాళీ చేసుకోవడం వంటి సమస్యలు ఎదురవుతాయి.
నేటి డిజిటల్ యుగంలో మనం అనేక సౌకర్యాలను ఆస్వాదిస్తున్నప్పటికీ, స్కామర్లు వాటిని దుర్వినియోగం చేస్తూ మోసాలు చేస్తుండటం ఆందోళన కలిగించే విషయంగా మారింది. ఫోన్ కాల్స్, మెసేజ్‌లు, ఇమెయిల్స్, సోషల్ మీడియా వంటి వేదికలన్నీ స్కామర్ల ఆయుధాలుగా మారుతున్నాయి. అయితే, ఈ సౌకర్యాలను స్కామర్లు తమ దురుద్దేశాల కోసం ఉపయోగిస్తున్నారు. ఒక చిన్న తప్పు పెద్ద నష్టాలకు దారితీస్తుంది. ఓటీపీ వివరాలు పంచుకోవడం లేదా అనుమానాస్పద లింకులను క్లిక్ చేయడం వంటి నిర్లక్ష్యాలు గణనీయమైన ఆర్థిక నష్టాలకు కారణమవుతాయి. అందువల్ల, అప్రమత్తత అవసరం మరియు మన డిజిటల్ భద్రతకు సంబంధించిన జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం చాలా కీలకం.
స్కామ్‌లు ఎలా జరుగుతాయి?
రాత్రికి రాత్రి కోట్లలో డబ్బు దోచేసే స్కాములు కొన్ని సెకన్ల వ్యవధిలోనే అమలు చేస్తారు ఆర్ధిక నేరగాళ్లు. ఫిషింగ్ లింకులు పంపడం, ఫేక్ వెబ్‌సైట్లను సృష్టించడం, సోషల్ మీడియా అకౌంట్లను హ్యాక్ చేయడం… ఇవి మోసగాళ్ల సాధారణ పద్ధతులు. ఇమెయిల్ ద్వారా వచ్చిన అవార్డు నోటిఫికేషన్, మీకు తెలియని వ్యక్తి పంపిన ఖరీదైన బహుమతులు పొందే అవకాశం… ఇవన్నీ మోసం చేయడానికి స్కామర్ల వినియోగించే పద్ధతులు. ఒకసారి మీ బ్యాంకు వివరాలు లేదా పాస్‌వర్డ్‌లు వారి చేతికి వెళ్తే, వాటిని తిరిగి పొందడం చాలా కష్టం.
ఫిషింగ్ (Phishing):
- ఇమెయిల్, మెసేజ్, లేదా ఫోన్ కాల్స్ ద్వారా ఫిషింగ్ స్కాములు ఎక్కువగా జరుగుతాయి.
- బ్యాంకు పేరుతో ఫేక్ లింకులు పంపించి, యూజర్ క్రెడెన్షియల్స్ ఎత్తుకుంటారు.
- మీరు లాటరీ గెలిచారు! అని చెబుతూ డబ్బు అడుగుతారు.
సాఫ్ట్వేర్ (Malware):
- ఫ్రీగా డౌన్‌లోడ్ చేసే ఫైల్స్ లేదా లింకులు ద్వారా వైరస్ ఇన్‌స్టాల్ చేసి, వ్యక్తిగత సమాచారం దొంగిలిస్తారు.
పాన్ కార్డ్ లేదా ఆధార్ కార్డ్ మోసాలు:
- వ్యక్తిగత డాక్యుమెంట్లను వాడుకుని ఫేక్ అకౌంట్లు క్రియేట్ చేస్తారు.
ఇన్వెస్ట్‌మెంట్ స్కాములు:
- అధిక లాభాలు వస్తాయని చెప్పి డబ్బును పెట్టుబడి చేయిస్తారు. తర్వాత ఆ డబ్బుతో స్కామర్లు పరారవుతారు.
సోషల్ మీడియా స్కాములు:
- ఫేక్ ప్రొఫైల్స్ ద్వారా స్నేహాలు చేసి డబ్బు కోసం ట్రాప్ చేస్తారు.
- మీకు నచ్చే విషయాలను తెలుసుకుని, ఫ్రెండ్ రిక్వెస్టులు పంపి మోసం చేస్తారు.
ఇలాంటివి జరగకుండా ఉండేందుకు తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలు
1. మెసేజ్‌లు, లింకుల పట్ల అప్రమత్తంగా ఉండండి:
మీకు బ్యాంకు లేదా ఏదైనా సంస్థ నుంచి వచ్చినట్లు అనిపించే మెసేజ్‌లు లేదా లింకులు ఎక్కడా క్లిక్ చేయవద్దు. మీ బ్యాంక్ అధికారిక వెబ్‌సైట్‌ను మాత్రమే సందర్శించండి.
2. ఫేక్ ఆఫర్లను నమ్మొద్దు:
“మీరు రూ. 1 కోటి గెలిచారు, కానీ ముందుగా రూ. 10,000 పంపండి!” వంటి ఆఫర్లను వెంటనే నిరాకరించండి.
3. సోషల్ మీడియా ప్రొఫైల్స్‌ను పరిశీలించండి:
ఒక ప్రొఫైల్ నిజమా కాదా అనేది చూడటానికి వారి ఫోటోలు, ఫ్రెండ్స్ లిస్టు, మరియు పోస్ట్‌లను పరిశీలించండి. మీ వ్యక్తిగత సమాచారం ఎవరికీ షేర్ చేయవద్దు, మీ ఫోటోలను లాక్ చేయండి.
4. సైబర్ సెక్యూరిటీ టూల్స్ ఉపయోగించండి:
మీ కంప్యూటర్ లేదా ఫోన్‌లో యాంటీవైరస్ సాఫ్ట్వేర్ ఇన్‌స్టాల్ చేయండి. ర్యాన్సమ్‌వేర్ ముప్పు నుంచి కాపాడేందుకు ఫైర్‌వాల్ వాడండి.
5. మీ బిజినెస్ అకౌంట్లకు మంచి పాస్వర్డ్స్ వాడండి:
పాస్వర్డ్ రీసెట్ లింకులు ఎవరితోనూ పంచుకోకండి, 2-ఫ్యాక్టర్ ఆథెంటికేషన్‌ను ఎంచుకోండి.
స్టాక్ మార్కెట్ స్కామ్‌లు:
స్టాక్ మార్కెట్ అనేది పెట్టుబడిదారులకు ఆదాయ మార్గమవుతుందని అందరికీ తెలుసు. కానీ, అదే సమయంలో, కొన్ని మోసగాళ్లు అమాయక పెట్టుబడిదారుల డబ్బును దోచుకోవడానికి ఈ మార్కెట్‌ను వేదికగా చేసుకుంటారు. ఇప్పుడు వాటి గురించి కొంచెం వివరంగా చర్చిద్దాం.
1. పాంసీ స్కీములు (Ponzi Schemes):
ఈ స్కామ్‌లో, స్కామర్లు పెట్టుబడిదారులను “హై రిటర్న్స్” ఆశ చూపించి మోసం చేస్తారు. ప్రారంభంలోనే కొంత లాభం చూపి, మరింత పెట్టుబడిని ఆకర్షిస్తారు. కానీ, ఒక దశలో స్కీములు కుప్పకూలుతాయి, పెట్టుబడిదారుల డబ్బు మొత్తం పోతుంది.
2. ఇన్సైడర్ ట్రేడింగ్ (Insider Trading):
ఇది స్టాక్ మార్కెట్‌లో ఒక ప్రముఖ మోసపద్ధతి. కంపెనీకి సంబంధించిన కీలక సమాచారాన్ని ముందుగానే తెలుసుకుని, దాన్ని పెట్టుబడిదారులపై ప్రయోజనంగా వాడుకుంటారు.
3. ఫేక్ అనలిస్ట్ రిపోర్ట్స్:
కొన్ని నకిలీ అనలిస్ట్ రిపోర్ట్స్, కొన్ని స్టాక్స్‌కు హైప్ క్రియేట్ చేసి పెట్టుబడిదారులను మోసం చేస్తాయి.
ఎలా ముందుగానే గుర్తించాలి?
- ఆ రిపోర్ట్‌ను అందించిన వనరు నమ్మదగినదా?
- స్టాక్ ప్రైస్‌లో అకస్మాత్తుగా వచ్చిన మార్పులను పరిశీలించండి.
స్టాక్ మార్కెట్ స్కామ్‌లను ఎలా నివారించాలి?
- కంపెనీ వివరాలు పరిశీలించండి:
పెట్టుబడి చేసేముందు, కంపెనీ ఫైనాన్షియల్ రిపోర్ట్స్, పాస్ ట్రాక్ రికార్డు తెలుసుకోండి. - అధికారిక అనలిస్ట్‌ల రిపోర్ట్స్‌ను మాత్రమే నమ్మండి:
అక్రిడిటెడ్ సంస్థల నుండి వచ్చిన రిపోర్ట్స్‌ను మాత్రమే ఆధారంగా తీసుకోండి. - లాభాలపై అధిక ఆశలు పెట్టుకోకండి:
“మీరు నెలకు 50% రిటర్న్స్ పొందవచ్చు!” అనే ప్రకటనలు నమ్మకండి. - ప్రమాణిత బ్రోకరేజ్ కంపెనీలను మాత్రమే ఉపయోగించండి:
రిజిస్ట్రేషన్లు కలిగిన బ్రోకరేజ్ కంపెనీల ద్వారా మాత్రమే ట్రేడింగ్ చేయండి.
ఇలాంటి స్కామ్‌లు ఎందుకు విజయం సాధిస్తాయి?
స్కామర్లు ఎంతో మందికి ఒకే విధమైన మెసేజ్‌లు పంపుతారు. వంద మందిలో కనీసం ఒకరు వెర్రిగా నమ్ముతారు. అందుకే, మీ లాంటి తెలివైన వ్యక్తులు కూడా కొన్నిసార్లు అమాయకంగా స్కామ్ బాధితులవుతారు.
స్మార్ట్‌గా ఉండండి, సురక్షితంగా ఉండండి!
మీ డబ్బు, మీ వ్యక్తిగత సమాచారం మీకు ఎంతో విలువైనవి. వాటిని కాపాడుకోవడం మీ జవాబుదారీతనం. ఈ కథనాన్ని మీ కుటుంబ సభ్యులతో మరియు స్నేహితులతో పంచుకోండి. వారికీ కూడా ఈ సమాచారం ఉపయోగపడుతుంది.
గమనిక: ఇంటర్నెట్ ఉపయోగంలో స్మార్ట్‌గా ఉండండి. స్కామర్లు ఎప్పుడు, ఎలా మీపై దాడి చేస్తారో తెలియదు. మీ తెలివి, జాగ్రత్తే మీ రక్షణ!
