ఈ రోజుల్లో స్టాక్ మార్కెట్లో చాలా మంది ట్రేడర్లు ఫ్యూచర్స్ & ఆప్షన్స్ (F&O) ట్రేడింగ్ వైపు ఆకర్షితులవుతున్నారు. ఇది ఎక్కువ లాభాలు ఇచ్చే అవకాశాలు ఉన్నప్పుడు ఆర్థిక స్వాతంత్ర్యాన్ని పొందే మార్గంగా భావిస్తున్నారు. అయితే, ఈ ఆకర్షణ వెనుక ఉన్న అసలైన నెగిటివ్ ఎఫెక్ట్స్ మరియు ప్రమాదాలు గురించి చాలా మంది తెలియక, లేదా తెలియజేయక, ఈ ట్రేడింగ్‌లో నష్టాలు ఎదుర్కొంటున్నారు. ట్రేడింగ్‌లో ఉన్న అవకాశాలు ఎంత ఆకర్షణీయంగా ఉన్నా, F&O ట్రేడింగ్‌లో ఉన్న ఆర్థిక ప్రమాదాలు మరింత పెద్దవి.
ఫ్యూచర్స్ మరియు ఆప్షన్స్ ట్రేడింగ్ చాలా క్లిష్టమైన మరియు అధిక ప్రమాదంతో కూడినది. ఈ ట్రేడింగ్‌లో నష్టాలు ఎలాంటి కారణాల వల్ల వస్తున్నాయి, ఎందుకు కొందరు వ్యక్తులు దీన్ని పెట్టుబడుల కంటే ఎక్కువగా ఉపయోగిస్తూ మిగిలిపోతున్నారు, మరియు ఎలాంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి అనే విషయాలను తెలుసుకోవడం ముఖ్యమైనది. అలాగే, 2024 బడ్జెట్‌లో SEBI (సెక్యూరిటీస్ అండ్ ఎక్స్చేంజ్ బోర్డ్ ఆఫ్ ఇండియా) రిటైల్ ఇన్వెస్టర్లను రక్షించడానికి తీసుకున్న కొత్త చర్యలు గురించి కూడా మనం తెలుసుకుందాం.
ఫ్యూచర్స్ & ఆప్షన్స్ (F&O) అంటే ఏమిటి?
ఫ్యూచర్స్ మరియు ఆప్షన్స్ స్టాక్ మార్కెట్లో ఉన్న రెండు ప్రధాన ఆర్థిక సాధనాలు. ఇవి ట్రేడర్లు తమ పెట్టుబడులను కాపాడుకోవడానికి, లాభాలను పెంచుకోవడానికి ఉపయోగిస్తారు.
ఫ్యూచర్స్:
ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్స్ అనేవి రెండు పక్షాల మధ్య ఒక ఒప్పందం. ఇందులో ఒక పార్టీ నిర్దిష్ట సమయం తరువాత నిర్దిష్ట ధరకు ఒక ఎసెట్ (ఆస్తి) కొనుగోలు చేయడానికి, లేదా అమ్మడానికి అంగీకరిస్తుంది. ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్స్ హెడ్జింగ్ మరియు స్పెక్యులేషన్ కోసం ఉపయోగిస్తారు.
ఉదాహరణ: మీరు ఒక రైతుగా ఉన్నారనుకోండి. మీరు అనుకుంటున్నారు మీ పంట మరికొన్ని నెలలలో తీయబడుతుంది, అయితే మీరు పంట ధరలు పడిపోతాయని భయపడుతున్నారు. ఈ సమయంలో మీరు ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్ ద్వారా, ప్రస్తుత ధరకు మీ పంటను అమ్మడానికి అంగీకరిస్తే, మీరు భవిష్యత్తులో ధరలు తగ్గినా మీకు నష్టం ఉండదు.
ఆప్షన్స్:
ఆప్షన్స్ కాంట్రాక్ట్స్ రెండు రకాలుగా ఉంటాయి: కాల్ ఆప్షన్స్ మరియు పుట్ ఆప్షన్స్.
- కాల్ ఆప్షన్స్: కాల్ ఆప్షన్ అనేది నిర్దిష్ట సమయానికి లేదా ముందు ముందు ఒక నిర్దిష్ట ధరకు ఆస్తిని కొనుగోలు చేయవచ్చు.
- పుట్ ఆప్షన్స్: పుట్ ఆప్షన్ అనేది నిర్దిష్ట సమయానికి లేదా ముందు ఒక నిర్దిష్ట ధరకు ఆస్తిని అమ్మవచ్చు.
ఉదాహరణ: మీరు ఒక ఇన్వెస్టర్ గా ఉన్నారు మరియు మీరు ఒక కంపెనీ షేర్లు కొనుగోలు చేయాలనుకుంటున్నారు. కానీ, మీరు షేర్ల ధరలు తగ్గుతాయని భావిస్తే, మీరు కాల్ ఆప్షన్ కొనుగోలు చేయవచ్చు. తద్వారా, మీరు భవిష్యత్తులో షేర్ల ధరలు పెరిగినా, మీరు ముందుగా నిర్దిష్ట ధరకు కొనుగోలు చేయవచ్చు.
ట్రేడింగ్ మరియు పెట్టుబడుల మధ్య తేడాలు
ట్రేడింగ్ మరియు పెట్టుబడులు రెండూ స్టాక్ మార్కెట్లో సంపాదించడానికి ఉపయోగించే విధానాలు. కానీ, వీటిలో కొన్ని ముఖ్యమైన తేడాలు ఉన్నాయి:
- కాల వ్యవధి: పెట్టుబడులు సాధారణంగా దీర్ఘకాలిక లక్ష్యాలను కలిగి ఉంటాయి. ట్రేడింగ్ అంటే తక్కువ కాలంలో లాభాలు పొందడమే.
- ప్రమాదం: ట్రేడింగ్‌లో ఉన్న ప్రమాదం పెట్టుబడులకు కంటే ఎక్కువ.
- పరిశోధన: పెట్టుబడులకు తగినంత పరిశోధన చేయాలి మరియు కంపెనీ ఫండమెంటల్స్, ఆర్థిక పనితీరు వంటి అంశాలను పరిగణించాలి. ట్రేడింగ్‌లో టెక్నికల్ విశ్లేషణ మరియు మార్కెట్ ట్రెండ్స్ ముఖ్యమైనవి.
- తక్కువ పెట్టుబడి: ట్రేడింగ్‌లో ట్రేడ్‌లు చాలా త్వరగా జరుగుతాయి. పెట్టుబడులు సాధారణంగా తక్కువగా కలిగి ఉంటాయి.
ఫ్యూచర్స్ & ఆప్షన్స్ (F&O) ట్రేడింగ్‌లో నష్టాలు ఎందుకు వస్తున్నాయి?
- అధిక లీవరేజ్:ప్రమాదం : F&O ట్రేడింగ్‌లో లీవరేజ్ అనేది ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తుంది. అంటే, తక్కువ పెట్టుబడితో పెద్ద మొత్తంలో ట్రేడ్ చేయడం. ఇది లాభాలను పెంచగలదు కానీ, నష్టాలను కూడా పెంచుతుంది.
- అనుభవ లోపం: చాలామంది ట్రేడర్లు ఫ్యూచర్స్ మరియు ఆప్షన్స్ వంటి క్లిష్టమైన ఆర్థిక సాధనాలపై సరైన అవగాహన లేకుండా ట్రేడింగ్ ప్రారంభిస్తారు. మార్కెట్, వ్యూహాలు, మరియు ప్రమాద నిర్వహణ పద్ధతులపై సరైన అవగాహన లేకుండా నష్టాలు వచ్చేవి.
- మార్కెట్ అస్థిరత: F&O మార్కెట్లు చాలా అస్థిరంగా ఉంటాయి మరియు ధరలు వేగంగా మారవచ్చు. ఈ అస్థిరతకు సిద్ధంగా లేకపోవడం వలన నష్టాలు ఏర్పడవచ్చు.
- భావోద్వేగ ట్రేడింగ్: భయం మరియు ఆశ వంటి భావోద్వేగాలు, తగిన విధంగా ట్రేడింగ్ నిర్ణయాలను తీసుకోడంలో ఆటంకం కలిగిస్తాయి. ఒక మంచి ట్రేడింగ్ ప్లాన్ ఉన్నప్పటికీ, భావోద్వేగాల వల్ల తగిన విధంగా పాటించకపోవడం వల్ల నష్టాలు వస్తాయి.
- ట్రేడింగ్ ఖర్చులు: తరచుగా ట్రేడింగ్ చేయడం వలన అధిక లావాదేవీ ఖర్చులు వస్తాయి, ఇవి లాభాలను తగ్గిస్తాయి మరియు నష్టాలను పెంచవచ్చు.
ప్రజలు పెట్టుబడి కంటే ట్రేడింగ్ పై ఎందుకు మక్కువ చూపుతారు!
- త్వరిత లాభాలు: ట్రేడింగ్ కొంతమంది ట్రేడర్లకు త్వరిత లాభాలను అందిస్తుంది, దీని వలన వారు పెట్టుబడికి బదులుగా ట్రేడింగ్‌కి మొగ్గు చూపుతారు.
- ఉత్సాహం: ట్రేడింగ్ యొక్క వేగవంతమైన స్వభావం కొందరు వ్యక్తులకు ఉత్సాహకరంగా మరియు థ్రిల్లింగ్‌గా ఉంటుంది.
- లీవరేజ్: ట్రేడింగ్‌లో లీవరేజ్ వాడకం లాభాలను పెంచగలదు, ఇది ట్రేడర్లకు ఆకర్షణీయంగా ఉంటుంది.
- ద్రవ్యత: మార్కెట్లు అధిక ద్రవ్యత కలిగి ఉండటం వలన, ట్రేడర్లు సులభంగా కొనుట, అమ్ముతా చేయగలరు
- ఈజీ మనీ అనే అపోహ: జనాదరణ పొందిన మీడియా/సోషల్ మీడియా తరచుగా స్టాక్ మార్కెట్ ట్రేడింగ్ ను సంపదకు శీఘ్ర మార్గంగా చిత్రీకరిస్తుంది.
- ఓపిక లేకపోవడం: పెట్టుబడికి దీర్ఘకాలిక దృక్పథం అవసరం, ట్రేడింగ్ స్వల్పకాలిక లాభాలపై దృష్టి పెడుతుంది.
F&O ట్రేడింగ్ కోసం తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలు:
- విద్య మరియు శిక్షణ: F&O ట్రేడింగ్, మార్కెట్ మెకానిక్స్, డైనమిక్స్ మరియు వ్యూహాలను పూర్తిగా అర్థం చేసుకొని ట్రేడింగ్ మొదలు పెట్టాలి.
- ప్రమాద నిర్వహణ: కఠినమైన ప్రమాద నిర్వహణ పద్ధతులను అమలు చేయాలి, ఉదాహరణకు స్టాప్-లాస్ ఆర్డర్‌లను సెట్ చేయడం మరియు ఒకే ట్రేడ్‌లో మీ మూలధనానికి కేవలం తక్కువ శాతం మాత్రమే పెట్టడం.
- ట్రేడింగ్ ప్లాన్: ఒక నిర్ధారిత ట్రేడింగ్ ప్లాన్ ను తయారు చేసుకోవాలి మరియు దానిని మాత్రమే పాటించాలి.
- లీవరేజ్‌ను జాగ్రత్తగా వాడడం: లీవరేజ్‌ను జాగ్రత్తగా వాడాలి మరియు మీకు అవసరమైన ప్రమాదాన్ని అధిగమించకుండా చూసుకోవాలి.
- సమాచారంతో ఉండాలి: మార్కెట్ వార్తలు, ట్రెండ్‌లు, మరియు ఆర్థిక సూచనలపై అప్డేట్ గా ఉండాలి.
- చిన్నగా ప్రారంభించండి: నష్టాలను తగ్గించుకోవడానికి చిన్న మొత్తంలో మూలధనంతో ప్రారంభించండి.
- భావోద్వేగ నియంత్రణ: ట్రేడింగ్ చేసేటపుడు భయం లేదా దురాశ ఆధారంగా హఠాత్తుగా నిర్ణయాలు తీసుకోవద్దు.
- డైవర్సిఫికేషన్: రిస్క్‌ని తగ్గించడానికి మీ ఇన్వెస్ట్‌మెంట్‌లను వివిధ అసెట్ క్లాస్‌లలో విస్తరించండి.
బడ్జెట్ 2024లో SEBI తీసుకున్న చర్యలు:
- 2024 బడ్జెట్‌లో SEBI ఫ్యూచర్స్ మరియు ఆప్షన్స్ మార్కెట్లో రిటైల్ ఇన్వెస్టర్లను రక్షించడానికి కొన్ని చర్యలను ప్రతిపాదించింది:
- కనీస కాంట్రాక్ట్ పరిమాణాన్ని పెంచడం: చిన్న రిటైల్ పెట్టుబడిదారులను అధిక రిస్క్ తీసుకోకుండా నిరుత్సాహపరచడం దీని లక్ష్యం.
- మెరుగైన మార్జిన్ అవసరాలు: ట్రేడర్లు పోటీగా పోటీగా ఉండడానికి తగిన మూలధనాన్ని కలిగి ఉండేలా మెరుగైన మార్జిన్ అవసరాలు పెంచడం.
- కఠినమైన అర్హత ప్రమాణాలు: రిటైల్ ఇన్వెస్టర్లు F&O ట్రేడింగ్‌లో పాల్గొనేందుకు కఠినమైన అర్హత ప్రమాణాలను అమలు చేయడం.
- విద్యా కార్యక్రమాలు: రిటైల్ ఇన్వెస్టర్లకు F&O ట్రేడింగ్ మరియు సంబంధిత ప్రమాదాలపై అవగాహన పెంచడానికి విద్యా కార్యక్రమాలను ప్రారంభించడం.
- పర్యవేక్షణ మరియు మానిటరింగ్: మార్కెట్ మోసం మరియు నష్టాన్ని లోతుగా గుర్తించడానికి మరియు నివారించడానికి పర్యవేక్షణ మరియు మానిటరింగ్ వ్యవస్థలను మెరుగుపరచడం.
- ప్రమాద ప్రదర్శనలు: బ్రోకర్లు మరియు ఆర్థిక సంస్థలు సరైన ప్రమాద ప్రదర్శనలు ఇవ్వడానికి కఠినమైన నియమాలు అమలు చేయడం.
ఫ్యూచర్స్ & ఆప్షన్స్ ట్రేడింగ్‌లో ఉన్న అవకాశాలు ఆకర్షణీయంగా ఉన్నప్పటికీ, వీటిలో ఉన్న ప్రమాదాలు కూడా చాలా ఎక్కువగా ఉంటాయి. సరైన పరిజ్ఞానం, వ్యూహం, మరియు ప్రమాద నిర్వహణతో ట్రేడర్లు ఈ మార్కెట్లో సక్సెస్ సాధించవచ్చు. SEBI తీసుకున్న చర్యలు రిటైల్ ఇన్వెస్టర్లకు మెరుగైన రక్షణను అందిస్తాయి మరియు ఈ మార్కెట్లో నష్టాలను తగ్గిస్తాయి. అందుకే, ఫ్యూచర్స్ & ఆప్షన్స్ ట్రేడింగ్ ప్రారంభించేముందు సరైన శిక్షణ మరియు అనుభవం అవసరం.
