Types of Taxes in India: ప్రజలపై ప్రభుత్వం ఎన్ని రకాల పన్నులు విధిస్తుంది?

Types of Taxes in India

మన దేశంలో ప్రభుత్వం ప్రజలపై అనేక రకాల పన్నులను విధిస్తుంది. ప్రజల నుండి వసూలు చేసే ఈ పన్నులు వివిధ రంగాల్లో ప్రభుత్వ ఖర్చులకు ఉపయోగపడతాయి. రోడ్లు, మౌలిక వసతులు, విద్యా సంస్థలు, వైద్య సేవలు, రక్షణ వ్యవస్థ, ప్రజా సంక్షేమ పథకాలు వంటి వాటికి అవసరమైన నిధులను ప్రభుత్వ ఖజానా ద్వారా సమకూర్చుకోవడం కోసం ప్రజలపై పన్నులు విధించబడతాయి.

ఈ పన్నుల వల్ల ప్రభుత్వ ఖజానాకు స్థిరమైన ఆదాయం వస్తుంది, తద్వారా కొత్త ప్రాజెక్టులను ప్రారంభించేందుకు, ఇప్పటికే ఉన్న ప్రాజెక్టులను మెరుగుపరిచేందుకు వీలవుతుంది. అంతేగాక, పన్నుల విధానం ద్వారా ఆర్థిక సమత్వాన్ని సాధించడానికి కూడా ప్రభుత్వాలు కృషి చేస్తాయి. మరి, మనం చెల్లించే పన్నులు ఏవిటో తెలుసుకుందాం!

ప్రజలు ఎన్ని రకాల పన్నులు చెల్లిస్తున్నారు

• సంపాదనపై – Income Tax
• అమ్మకంపై – Sales Tax
• ఉత్పత్తు లపై – Production Tax
• మార్కెటింగ్ పై – Commercial Tax
• సినిమాలపై – Entertainment Tax
• వెహికల్ పై – Life Tax
• రోడ్స్ కొరకు – Road Tax
• లాంగ్ జర్నీ ట్రావెలింగ్ మీద – Toll Tax
• పెట్రోల్ పై – Fuel Surcharge
• పార్క్ లపై – Entry Tax
• విద్య పై – Education Cess
• ఉద్యోగ ఆదాయంపై – Professional Tax
• వ్యాపారం పై – Trade Tax
• బట్టలు/వస్తువులు పై – GST Tax
• కరెంటు, వాటర్ బిల్ మీద – Service Tax
• ఆస్థి పై – Property Tax
• పబ్లిక్ Urinals పై – Swachh Bharat Cess

పన్నుల విభజన:

ప్రభుత్వం విధించే పన్నులను ప్రధానంగా రెండు రకాలుగా విభజించవచ్చు:

1. ప్రత్యక్ష పన్నులు (Direct Taxes)
2. పరోక్ష పన్నులు (Indirect Taxes)

ఇప్పుడు, వీటిని ఒక్కొక్కటిగా వివరంగా తెలుసుకుందాం.

ప్రత్యక్ష పన్నులు (Direct Taxes)

ప్రత్యక్ష పన్నులు అనేవి నేరుగా వ్యక్తుల లేదా సంస్థల ఆదాయంపై విధించబడతాయి. వీటిని మిగిలిన వాళ్లకు మోపడం సాధ్యపడదు, కాబట్టి, ఆయా వ్యక్తులు లేదా సంస్థలే చెల్లించాలి. ఇక్కడ కొన్ని ప్రధాన రకాలు ఉన్నాయి:

(i) ఆదాయ పన్ను (Income Tax)

• మనం సంపాదించే ఆదాయంపై ప్రభుత్వం ఆదాయ పన్ను విధిస్తుంది.
• భారతీయులు వ్యక్తిగతంగా లేదా వ్యాపార యజమానులుగా ఉండే వారందరూ ఆదాయ పన్ను చెల్లించాల్సి ఉంటుంది.
• ఆదాయానికి అనుగుణంగా ప్రభుత్వం స్లాబ్‌లను నిర్ణయిస్తుంది.

(ii) కార్పొరేట్ పన్ను (Corporate Tax)

• కంపెనీలు వారి లాభాలపై చెల్లించే పన్నును కార్పొరేట్ పన్ను అంటారు.
• ఇది పెద్ద, చిన్న కంపెనీలకు వర్తిస్తుంది.
• ప్రస్తుత కార్పొరేట్ పన్ను రేట్లు కంపెనీల ఆదాయాన్ని బట్టి మారుతూ ఉంటాయి.

(iii) వృత్తిపరమైన పన్ను (Professional Tax)

• కొన్నిచోట్ల ప్రభుత్వాలు ఉద్యోగస్తులు, వ్యాపారస్తులు, స్వయం ఉపాధి పొందిన వ్యక్తుల నుండి వృత్తిపరమైన పన్ను వసూలు చేస్తాయి.

(iv) మూలధన లాభాల పన్ను (Capital Gains Tax)

• స్థిరాస్తులు, స్టాక్స్, గోల్డ్ వంటి పెట్టుబడులపై లాభం వచ్చినప్పుడు ఈ పన్ను విధించబడుతుంది.
• దీన్ని దీర్ఘకాలిక మరియు తాత్కాలిక లాభాల పన్నుగా విభజిస్తారు.

పరోక్ష పన్నులు  (Indirect Taxes)

పరోక్ష పన్నులు అనేవి నేరుగా వ్యక్తులకు రాకుండా, వారు వినియోగించే ఉత్పత్తులు, సేవల ద్వారా పరోక్షంగా వసూలు చేయబడతాయి. మీరు ఏదైనా కొనుగోలు చేసినప్పుడు, తరచుగా మనకు తెలియకుండానే పరోక్షంగా చేస్తున్నాం. ఈ పన్నుల భారం సరఫరా గొలుసుపైకి పంపబడుతుంది, చివరికి వినియోగదారు ధరపై ప్రభావం చూపుతుంది.

i) వస్తు మరియు సేవల పన్ను (GST – Goods and Services Tax)

• ఇది అన్ని రకాల సేవలు, వస్తువుల కొనుగోలు మీద విధించబడే పన్ను.
• చిన్న, పెద్ద వ్యాపారాలకు ఇది వర్తిస్తుంది.
• GST కింద 5%, 12%, 18%, 28% రేట్లు ఉన్నాయి.

(ii) కస్టమ్స్ డ్యూటీ (Customs Duty)

• విదేశాల నుంచి దిగుమతి అయ్యే వస్తువులపై విధించబడే పన్ను.
• దేశీయ ఉత్పత్తులను ప్రోత్సహించడానికి ఇది ఉపయోగపడుతుంది.

(iii) ఎక్సైజ్ డ్యూటీ (Excise Duty)

• దేశీయంగా ఉత్పత్తి అయ్యే కొన్ని వస్తువులపై విధించబడే పన్ను.
• 2017లో GST అమల్లోకి వచ్చిన తర్వాత, చాలా వరకు ఇది రద్దయింది.

(iv) స్టాంప్ డ్యూటీ (Stamp Duty)

• భూములు, ఫ్లాట్లు, ఇతర రియల్ ఎస్టేట్ కొనుగోలు సమయంలో చెల్లించాల్సిన పన్ను.

(v) పెట్రోల్, డీజిల్, ఆల్కహాల్ పై పన్నులు

• ఈ వస్తువులు GST పరిధిలోకి రాలేదు.
• వీటిపై కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ప్రత్యేక పన్నులు విధిస్తాయి.

మిగతా ముఖ్యమైన పన్నులు

భారతీయ పన్ను విధానంలో కొన్ని అదనపు పన్నులు కూడా ఉన్నాయి:

• సర్‌ఛార్జ్‌లు మరియు సెస్‌లు: ఇవి మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి లేదా స్వచ్ఛమైన ఇంధన కార్యక్రమాల వంటి నిర్దిష్ట ప్రయోజనాల కోసం ఇప్పటికే ఉన్న పన్నుల పైన విధించే అదనపు ఛార్జీలు . ఉదాహరణలలో స్వచ్ఛ భారత్ సెస్ (క్లీన్ ఇండియా సెస్) మరియు కృషి కళ్యాణ్ సెస్ (వ్యవసాయ సంక్షేమ సెస్) ఉన్నాయి.
• రోడ్డు టాక్స్ (Road Tax) : కొత్త వాహనం కొనుగోలు చేసినప్పుడు చెల్లించాల్సిన పన్ను.
• ఆస్తి పన్ను (Property Tax) : ఇండ్లు, భవనాలు కలిగి ఉన్న వ్యక్తులు స్థానిక మున్సిపాలిటీకి చెల్లించాల్సిన పన్ను.
• విద్యా ఉపకార పన్ను (Education Cess) : విద్య రంగానికి నిధుల కోసం ప్రత్యక్ష పన్నులపై అదనంగా విధించే పన్ను.
• స్థానిక సంస్థల పన్నులు: మున్సిపాలిటీల వంటి స్థానిక ప్రభుత్వాలు ఆస్తి పన్ను, ఆక్ట్రాయ్ (ఎక్కువగా రద్దు చేయబడినప్పటికీ) మరియు నీరు మరియు పారిశుధ్యం వంటి ప్రయోజనాల కోసం వివిధ వినియోగదారు ఛార్జీలను సేకరిస్తాయి.
• రాష్ట్ర పన్నులు: రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు తమ స్వంత పన్నులను విధిస్తాయి

1. 1. విలువ ఆధారిత పన్ను (VAT): GST పరిధిలోకి రాని కొన్ని వస్తువులపై వర్తిస్తుంది.
   2. అమ్మకపు పన్ను: VATతో పాటు కొన్ని రాష్ట్రాల్లో వర్తించవచ్చు.
   3. స్టాంప్ డ్యూటీ: ఆస్తి లావాదేవీలు మరియు చట్టపరమైన ఒప్పందాల కోసం ఉపయోగించే పత్రాలపై విధించబడుతుంది.
   4. వృత్తిపరమైన పన్ను: జీతం పొందే వ్యక్తులు, నిపుణులు మరియు వ్యాపారాలపై విధించబడే నామమాత్రపు పన్ను .
   5. భూమి రాబడి: వ్యవసాయ భూమి యాజమాన్యంపై పన్ను.

ఇది కూడా చదవండి : మీ పెట్టుబడులపై పన్ను ఇలా ఆదా చేసుకోండి! మార్గాలు ఇవే!

పన్నులను ఎందుకు చెల్లించాలి?

• ప్రభుత్వ ఆదాయ వనరుల పెంపు కోసం.
• రోడ్లు, విద్య, వైద్యం వంటి అభివృద్ధి కార్యక్రమాలకు నిధుల సమకూర్చడం కోసం.
• దేశ ఆర్థిక స్థిరత్వాన్ని మెరుగుపరిచేందుకు.

పన్ను ఎగవేసే వారికేంటి జరగొచ్చు?

• భారీగా జరిమానాలు పడవచ్చు.
• చట్టపరమైన చర్యలు తీసుకునే అవకాశం ఉంది.
• మీ సొమ్ము పై అదనపు వడ్డీ విధించబడే అవకాశం ఉంటుంది.

మీ పన్ను బిల్లును అర్థం చేసుకోవడం

వివిధ రకాల పన్నులను తెలుసుకోవడం మీ పన్ను బాధ్యతలను అర్థం చేసుకోవడంలో మీకు సహాయపడుతుంది. ఇక్కడ కొన్ని చిట్కాలు ఉన్నాయి:

• మీ ఆదాయం మరియు కొనుగోళ్లకు వర్తించే పన్ను స్లాబ్‌లు మరియు రేట్లను మీరు అర్ధం చేసుకోవాలి.
• పన్ను దాఖలును సులభతరం చేయడానికి ప్రభుత్వ వనరులు మరియు ఆన్‌లైన్ పన్ను ఫైలింగ్ పోర్టల్‌లను ఉపయోగించుకోండి.
• మీరు వ్యాపారాన్ని నడుపుతున్నట్లయితే, వర్తించే అన్ని పన్నులకు అనుగుణంగా ఉన్నట్లు నిర్ధారించుకోవడానికి పన్ను నిపుణులను సంప్రదించండి.

ఆదాయపుపన్ను (Income Tax) లో సేవింగ్ చేసే మార్గాలు

మీ ఆదాయపుపన్ను భారం తగ్గించుకోవాలనుకుంటున్నారా? మనం సంపాదించిన ప్రతి రూపాయి విలువైనదే, కాబట్టి సరైన ప్రణాళికతో పన్ను ఆదా చేయడం చాలా ముఖ్యం. భారత ప్రభుత్వం పలు పన్ను మినహాయింపుల ద్వారా మనకు ఆదాయం మీద ఆదా చేసే అవకాశాలు కల్పిస్తోంది. ముఖ్యంగా Section 80C కింద LIC ప్రీమియం, PPF ఖాతా, ELSS మ్యూచువల్ ఫండ్స్, EPF, ట్యాక్స్ సేవింగ్ FD లాంటి పెట్టుబడులు చేయడం ద్వారా ఏడాదికి రూ.1.5 లక్షల వరకు మినహాయింపు పొందవచ్చు.

అలాగే, Section 80D కింద హెల్త్ ఇన్సూరెన్స్ ప్రీమియం చెల్లిస్తే కూడా పన్ను మినహాయింపులు పొందవచ్చు. ఇంటి లోన్ తీసుకున్న వారికి Section 24(b) కింద హోమ్ లోన్ వడ్డీపై మినహాయింపు లభిస్తుంది. అదనంగా, National Pension System (NPS) కింద పెట్టుబడి పెడితే అదనంగా రూ.50,000 వరకు ట్యాక్స్ సేవింగ్ చేయొచ్చు.

ఇవన్నీ సరైన ప్రణాళికతో ఉపయోగించుకుంటే, పన్ను భారం తగ్గించుకోవడంతో పాటు భవిష్యత్తుకు పొదుపు కూడా చేసుకోవచ్చు. కాబట్టి, ప్రతి రూపాయినీ సమర్థవంతంగా వినియోగించుకోవడానికి ఇప్పుడే సరైన ట్యాక్స్ సేవింగ్ ప్రణాళిక తయారు చేసుకోండి!

భారతదేశంలో పన్నుల చరిత్ర (Taxes in India – History & Evolution)

భారతదేశంలో పన్నుల చరిత్ర వేదకాలం నుండి ప్రారంభమైంది. అప్పట్లో రాజులు భద్రత, అభివృద్ధి కోసం ప్రజల నుండి పన్నులు వసూలు చేసేవారు. కాలక్రమేణా మొఘల్, బ్రిటిష్ పాలకులు తమతమ విధానాలను అమలు చేశారు. స్వాతంత్ర్యం తరువాత, భారత ప్రభుత్వం ఆధునిక పన్ను వ్యవస్థను రూపొందించింది. ప్రస్తుతం, ప్రత్యక్ష (Income Tax) మరియు పరోక్ష (GST) పన్నులు దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థకు కీలకం. పన్నులు కేవలం ఆదాయ వనరుగా కాక, అభివృద్ధి, సంక్షేమ కార్యక్రమాలకు మద్దతుగా ఉంటాయి. కాబట్టి, ప్రతి పౌరుడు చట్టబద్ధంగా పన్నులు చెల్లించడం బాధ్యతగా తీసుకోవాలి.

పన్నుల చెల్లింపు గురించి మిథ్స్ & నిజాలు (Myths vs Facts)

చాలా మంది పన్నులు (Taxes) గురించి ఎన్నో అపోహలు (Myths) కలిగి ఉంటారు. “నా ఆదాయం తక్కువగా ఉంది, నాకు టాక్స్ అవసరం లేదు”, “టాక్స్ ఫైల్ చేస్తే ప్రభుత్వానికి మన డిటైల్స్ తెలిసిపోతాయి”, “ఇన్వెస్ట్మెంట్ చేస్తే టాక్స్ మొత్తం మాఫీ అవుతుంది” లాంటి అభిప్రాయాలు చాలామందిలో ఉన్నాయి. కానీ నిజానికి, పన్నుల చెల్లింపు ప్రతి ఆదాయ పొందే వ్యక్తి బాధ్యత. ప్రతి దేశ అభివృద్ధికి పన్నులు ప్రధాన భరోసా. సరైన అవగాహన లేకపోవడం వల్ల ప్రజలు అనవసర భయాల్లో పడతారు.

ఉదాహరణకు, కొన్ని ఇన్వెస్ట్మెంట్స్ ద్వారా టాక్స్ మినహాయింపులు (Tax Deductions) పొందవచ్చు, కానీ మొత్తం టాక్స్ మాఫీ కాదని తెలుసుకోవాలి. అలాగే, టాక్స్ ఫైల్ చేయడం వల్ల భవిష్యత్తులో రుణాలు పొందడం, ఫైనాన్స్ పరంగా సురక్షితమైన రికార్డ్స్ ఉంచుకోవడం లాంటి ప్రయోజనాలు ఉన్నాయి. అందుకే, పన్నుల గురించి వాస్తవాలను తెలుసుకొని, ప్రభుత్వ నియమాలను పాటించడం మనందరి బాధ్యత.

ఇంకా పన్నులపై అధికారిక సమాచారం కోసం భారత ఆదాయపు పన్ను శాఖ వెబ్‌సైట్‌ను సందర్శించండి.

ముగింపు

పన్నులు చెల్లించడం ప్రతి పౌరుడి బాధ్యత. మనం చెల్లించే పన్నులు తిరిగి మనకే రోడ్లు, విద్య, వైద్యం, రక్షణ వంటి సేవల రూపంలో వస్తాయి. కాబట్టి, సమయానికి పన్నులు చెల్లించి, నిజాయితీగా దేశ అభివృద్ధిలో భాగస్వామ్యం కావాలి. ఈ వ్యాసం మీకు ఉపయోగపడిందా? మీ అభిప్రాయాలను కామెంట్ రూపంలో తెలియజేయండి!